پاك كردن ذهن از خاطرات پراكنده
تا زمانی که انسان نفی خطورات نکند حضور قلب حاصل نخواهد شد. شرط حضور قلب آن است که انسان متوجه به معشوق خود باشد در مقام قلب.در نماز اکثری افراد به دلیل حشر بیش از حد با دنیا ذهن آنها از افکار دنیوی پر است و وقت فکر کردن به معشوق حقیقی را ندارند چه برسد کهدر مقام قلب حضور را به الله متوجه کنند.چون قلب مرتبه ای است از مراتب انسان که حقیقت اشیاء در آن مرتبه ثان می یابد مراتب دیگر انسان همچون مقام عقل است که ادراک معقولات می کندو مقام وهم که ادراک جزئیات می کند. در نماز حضور در مرتبه ی قلب هدف است نه حضور در مرتبه ی عقل یا وهم یا خیال. چون حضور در مرتبه ی عقل می شود معقول و حضور در مرتبه ی وهم می شود موهوم. حضور الله باید در مقام قلب انسان باشد ادراک شود و این را به مراتب پایین تر سرایت دهد. چون قلب بالاتر از مراتب دیگر است. به یک معنا مقام قلب انسان سرچشمه ی معقولات و اوهام و تخیل و افکار انسان است.
روح عبادت حضور قلب است. و در صورت انجام اعمال بدون حضور قلب اگرچه تکلیف از انسان اسقاط می شود اما نماز تاثیر خود را نمی گذارد و به یک معنا قبول نمی شود. نماز معراج سالک است.نماز خود را بپایید و مراقبت هایتان را بیشتر کنید تا در نماز جمع شوید.علامه حسن زاده آملی
